آکوستیک در یک فضا
تصور کنید در شکل مقابل در نقطه سبز رنگ یک منبع صوتی وجود دارد که میتواند بلندگوهای یک دستگاه پخش، نوازنده یک ساز، خواننده یا یک ارکستر باشد. برای سادگی بررسی فرض میکنیم نسبت منبع صوتی به فضای اتاق آنقدر کم است که میتوان آن را یک منبع نقطهای صوت در نظر گرفت.
انرژی انعکاسهای صوت با توجه به مسیری که طی میکنند به تدریج کاسته میشود؛ و امواج صوتی هنگام برخورد به موانع با زاویه تابش نسبت به خط مماس بر نقطه برخورد بازتابیده خواهند شد؛ بنابراین به دلیل اینکه این اتاق دارای چهار دیوار است، چهار بازتابش داریم که همان صوت تولید شده را پس از طی مسافت طولانی تری به گوش شنونده میرسانند. به عبارت دیگر هرچه از منبع بیشتر دور شویم انرژی صوتی کمتر خواهد شد؛ بنابراین مشخص است که بازتابشهایی از منبع اصلی صوت که مسافت بیشتری را برای رسیدن به گوش شنونده طی میکنند؛ اول دیرتر به گوش شنونده میرسند و دوم حامل انرژی کمتری هستند.
صوت در دو نوع مستقیم و غیر مستقیم دریافت میشود. صداهای مستقیم در یک فرم کروی انتقال یافته و از منبع بهطور مستقیم به شنونده میرسند و این فرم کروی در حرکت باعث میشود در تمام جهتها در یک زمان مشخص حرکت داشته باشد. در حالت غیر مستقیم صدا در اثر برخورد با یک سطح بازگشت یافته و سپس به دریافتکننده میرسد. صدا همزمان که از مسیرهای مختلف خارج میگردد دریافت میشود.
کنترل آکوستیکی به معنی کنترل انتشار مستقیم و غیر مستقیم (مسیرهای ثانویه) توسط صوت است. برای فراهم نمودن یک صدای خوب در محیط باید به سه نکته توجه ویژه داشت اول کنترل و رسیدن صدای خوب به هر شخص به صورت مستقیم است که این موضوع خود بیانی از مباحث انتشار و بازگشت و کم کردن مدت زمان طنین جهت جلوگیری از هم پوشانی شدن صداها توسط یکدیگر است. دوم جلوگیری از ایجاد نویز یا نوفه بوده که از طریق انتخاب سایت مناسب دور از آلودگی صوتی، دیوارهای دوجداره، مصالح جاذب و دورسازی تأسیسات از چنین محیطهایی و همچنین قرار دادن فضاهای واسطهای چون کریدور و انبار میان محیط خارج و فضاهای شنوایی است؛ و سوم استفاده از سیستمهای صوتی ایدئال میباشد؛ که در واقع تقویت صدا توسط بهکارگیری میکروفونها و بلندگوها و آمپلیفایرها با تعبیه یک اتاق کنترل است؛ که بسته به نوع بهکارگیری متفاوت بوده و از سیستمهای مختلفی میتوان بهره برد.
پنل های آکوستیکی:
امروزه برای کنترل صوت در استودیوها، اتاقها ضبط، آمفی تئاترها، سالنها سینما و… پنلهایی بر اساس دانش آکوستیک ساخته شدهاست که موجب کنترل صدا و جلوگیری از بازگشت صدا میگردند. این پنلها عمدتاً به سه دسته تقسیم میشوند:
- جاذبها
این پنلها دارای ساختار ویژهای هستند که موجب جذب صدا میشوند و در نتیجه از بازگشت صدا (ریورب) جلوگیری مینمایند. از جمله این پنلها میتوان به فومهای (ابرهای پلی یورتان) جاذب اشاره کرد. نکته قابل توجه در مورد این پنلها شکل این پنلها میباشد، بهطوریکه شکلهای هندسی (به عنوان مثال شکل تخم مرغ) این پنلها با افزایش سطح جذب میتواند موجب جذب بیشتر صوت و کارایی بیشتر پنل آکوستیک گردد. از سوی دیگر اشکال مختلف این پنلها میتوانند اثرات متفاوتی بر روی جذب بگذارند به عنوان مثال نتایج یک تحقیق نشان میدهد با تغییر شکل جاذب گوهای (هرمی مانند) به بیضی (تخم مرغی شکل) بهبود قابل توجهای در جذب صدا در بسامدهای پایین به وجود آمدهاست.
- دیفیوزرها
این پنلها از اساسیترین رکنهای آکوستیک به ویژه استودیوها هستند و به نحوی ساخته شدهاند که با برخورد امواج صدا به آنها امواج در مسیرها متفاوت پراکنده میگردند و در نتیجه از بازگشت مجدد صدا در همان مسیر جلوگیری مینمایند. معمولاً این پنلها از جنس پلاستوفوم (یونولیت) یا چوب ساخته میشوند. از انواع آن میتوان به پنلهای دیفیوزر دوبعدی و سه بعدی اشاره نمود. نکته قابل توجه در مورد این پنلها این است که نباید از مواد سلول بازی از جمله اسفنج (ابر) ساخته شوند چرا که مواد سلول بازی نظیر اسفنج با توجه به خاصیت جاذب بودن خود نمیتوانند موجب پخش شدن (پخش شدن امواج) شوند
- انتشار دهنده ها
پنلهای انتشار دهنده یا دیفیوزرابزوربر، تایلهای آکوستیکی هستند که دو فرایند جذب و پخش را همزمان انجام میدهند. معمولاً این پنلها از یک لایه سخت و سلول بسته نظیر چوب بر روی سطح و یک لایه سلول باز نظیر فوم پلی یورتان در زیر پنل ساخته میشوند. سطح سخت دارای شیارها و اشکالی است که موجب پخش امواج صوتی میشود و فوم پلی یورتان سلول باز در زیر شیارها وظیفه جذب را انجام میدهد. این پنلها موجب افزایش شفافیت صدا در محیط میگردند و در مجموع دارای کارایی بالاتری نسبت به هر دو پنل دیفیوزر و جاذب به تنهایی هستند. معمولاً این پنلها در استودیوها و در کنترل روم کاربرد دارند ولی در دفاتر کار، سالنهای اجتماعات و جاهایی که مشکل پیچش صدا یا هم آوایی وجود دارد نیز قابل استفاده میباشند.